Εφηβική Αυτοκτονία

«Εφηβική Αυτοκτονία: Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς»

Για κάθε γονιό, το να σκέφτεται την πιθανότητα ότι ο έφηβος γιός ή η έφηβη κόρη του θα μπορούσε να διαπράξει αυτοκτονία είναι πάρα πολύ δύσκολο. Αναφέρεται ότι το 10% όλων των εφήβων σκέφτεται την αυτοκτονία σε κάποια στιγμή της ζωής του και ενάμισι εκατομμύριο έφηβοι αυτοκτονούν κάθε χρόνο. Κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, οι αυτοκτονίες μεταξύ των νέων έχουν αναδειχθεί ως ένα σημαντικό παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Σε πολλές χώρες, η αυτοκτονία της νεολαίας είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου και έχει αυξηθεί σημαντικά.

Ορολογία

Αυτοκτονία (δηλαδή, μια μοιραία, αυτοτραυματική πράξη με τη ρητή ή τεκμαιρόμενη πρόθεση να φέρει θάνατο) είναι μόνο μία συμπεριφορά ανάμεσα σε μια συνέχεια αυτοκτονικής συμπεριφοράς, η οποία περιλαμβάνει επίσης τον αυτοκτονικό ιδεασμό (δηλαδή, σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας που συχνά θεωρούνται ως πρόδρομοι των πιο σοβαρών μορφών της αυτοκτονικής συμπεριφοράς), αυτοκτονική πρόθεση (δηλαδή, οι προθέσεις ενός ατόμου για την απόπειρα αυτοκτονία), και απόπειρες αυτοκτονίας (δηλαδή, αυτοτραυματικές συμπεριφορές που διεξάγονται με την πρόθεση της πρόκλησης του θανάτου). Ως εκ τούτου, η αυτοκτονική συμπεριφορά περιλαμβάνει και ενσωματώνει ένα πολύ μεγαλύτερο σύνολο συμπεριφορών αυτοκτονίας από μόνη της. Οι συμπεριφορές ποικίλλουν και δεν αλληλοαποκλείονται, ούτε περνούν από το ένα στάδιο στο άλλο.

Το προφίλ των ατόμων που επιδίδονται σε διάφορες μορφές της αυτοκτονίας ποικίλλει επίσης. Για παράδειγμα, το τυπικό της νεολαίας, που επιχειρεί την αυτοκτονία είναι μια έφηβη κοπέλα που καταπίνει φάρμακα στο σπίτι μπροστά σε άλλους (π.χ., γονείς), ενώ το τυπικό της νεολαίας που αυτοκτονεί είναι ένα έφηβο αγόρι που χρησιμοποιεί ένα όπλο. Τα άτομα που επιχειρούν αυτοκτονία δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως συνώνυμοι με τα άτομα που τη διαπράττουν. Συχνά υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους.

Τρόποι Αυτοκτονίας

Τρεις κορυφαίοι μέθοδοι αυτοκτονίας μεταξύ των νέων τα πυροβόλα όπλα, το κρέμασμα, και η δηλητηρίαση, όπως και το άλμα από μεγάλο ύψος είναι η μία από τις κύριες  επιλογές για την ολοκλήρωση της αυτοκτονίας.

Πρόθεση και Κίνητρα

Σχολικός εκφοβισμός

Και ο δράστης και το θύμα του εκφοβισμού είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτοκτονία σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Και τα θύματα, και οι δράστες, είναι πιο πιθανό να είναι καταθλιπτικοί συγκριτικά με παιδιά που δεν εμπλέκονται στον εκφοβισμό. Ο εκφοβισμός, και ειδικά ο χρόνιος εκφοβισμός, έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ψυχική υγεία που μπορεί να παραμείνει στην ενήλικη.

Διαταραχές διάθεσης

Οι διαταραχές της διάθεσης συμβάλλουν στην ολοκλήρωση και την επιτυχία μιας αυτοκτονίας και για τα δύο φύλα. Κάποιος/α με διπολική διαταραχή, ιδιαίτερα σε μια μικτή κατάσταση, κινδυνεύει περισσότερο καθώς η αυτοκτονίες ολοκληρώνονται επιτυχώς, όπως έδειξαν ορισμένες μελέτες. Επίσης, η κατάθλιψη είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία.

Θύματα της ηλεκτρονικής παρενόχλησης

Τα θύματα ηλεκτρονικής παρενόχλησης είναι επίσης σε κίνδυνο για κατάθλιψη.
Μια ανασκόπηση των ερευνών ανέφερε ότι υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που αυξάνουν τον κίνδυνο ενός παιδιού που το πειράζουν να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Αυτά τα προσωπικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• προβλήματα εσωτερίκευσης (συμπεριλαμβανομένης της απόσυρσης και το άγχος / κατάθλιψη)

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση

• Χαμηλή αυτοπεποίθηση

• Επιθετικότητα στην πρώιμη παιδική ηλικία (η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη από τους συμμαθητές και τη κοινωνική απομόνωση)

Οικογενειακό περιβάλλον

Η οικογένεια, συμπεριλαμβανομένης της κακοποίησης των παιδιών, της ενδοοικογενειακής βίας, και της γονικής κατάθλιψης, ένα κλίμα που χαρακτηρίζεται από σύγκρουση και την έλλειψη συνεκτικής και αποτελεσματικής πειθαρχίας συμβάλλουν στη δημιουργία σκέψεων για αυτοκτονία.

Προειδοποιητικά Σημάδια για την Εφηβική Αυτοκτονία

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τα ακόλουθα σημεία των εφήβων που μπορεί να προσπαθήσουν να αυτοκτονήσουν:

1.              αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και στον ύπνο  

2.              απόσυρση από τους φίλους, την οικογένεια, και από τις τακτικές δραστηριότητες

3.              βίαιες ενέργειες καιεπαναστατική συμπεριφορά

4.              χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ

5.              ασυνήθιστη παραμέληση της προσωπικής εμφάνισης

6.              έντονη αλλαγή προσωπικότητας

7.              μόνιμη πλήξη και δυσκολία συγκέντρωσης 

8.              συχνά παράπονα για σωματικά συμπτώματα, που συχνά σχετίζονται με πόνους, όπως στομαχόπονους, πονοκεφάλους, κόπωση κ.λ.π.

9.              απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες

10.          δεν ανέχονται τον έπαινο ή τις ανταμοιβές

Ένας έφηβος ο οποίος σχεδιάζει να αυτοκτονήσει μπορεί επίσης:
Παραπονιέται ότι είναι κακός άνθρωπος ή και κάνει δηλώσεις, όπως: «Εγώ είμαι πρόβλημα για εσάς» ή «Δεν έχω καμία αξία».

Εάν το παιδί σας λέει: «Θέλω να αυτοκτονήσω" είναι εξαιρετικά σημαντικό να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να αναλάβετε άμεση δράση, καλώντας το γιατρό σας, έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας όπως ψυχίατρο ή ψυχολόγο ή να το πάτε στο κοντινότερο εφημερεύον νοσοκομείο, διατηρώντας άγρυπνο μάτι για το παιδί σας.

Μερικές φορές οι άνθρωποι αισθάνονται άβολα συζητώντας για θέματα αυτοκτονία με το παιδί τους. Ίσως νομίζετε ότι απλά φέρνοντας το θέμα αυτό θα οδηγήσει το παιδί σας να διαπράξει αυτοκτονία. Σε γενικές γραμμές, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας συμφωνούν ότι δεν είναι αλήθεια. Στην πραγματικότητα, το αντίθετο ισχύει. Συζητώντας με το παιδί σας αν έχει κατάθλιψη ή σκέψεις για αυτοκτονία είναι χρήσιμο. Μια τέτοια συζήτηση θα παράσχει τη διαβεβαίωση ότι κάποιος νοιάζεται και θα δώσει στο νεαρό άτομο την ευκαιρία να μιλήσει για τα προβλήματα του.

   

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Arseneault, L., Bowes, L., & Shakoor, S. (2010). Bullying victimization in youths and mental health problems: ‘Much ado about nothing’? Psychological Medicine, 40(5), 717–729.

Bridge, J. A., Goldstein, T. R. & Brent, D. A. (2006). Adolescent suicide and suicidal behavior. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47 (3/4), 372-394.

Gini, G., & Pozzoli, T. (2009). Association between bullying and psychosomatic problems: A meta-analysis. Pediat- rics, 123(3), 1059–1065.

Miller, D. N. & Eckert, T. L. (2009). Youth Suicidal Behavior: An introduction and Overview. School Psychology Review, 38(2), 153-167.

 Βαλέρια Κιλαμπέρια

Ψυχολόγος, BSc., MSc.