Αυτισμός & Διατροφή

ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Από τη Θεώνη Καπερώνη, Τελειόφοιτη Διατροφής και Διαιτολογίας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλίας

Η διαταραχή του αυτισμού είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή η οποία εμποδίζει την επικοινωνία του ατόμου και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ωστόσο, η αιτιολογία του αυτισμού δεν είναι πλήρως κατανοητή. Σύμφωνα, με μελέτες ο αυτισμός μπορεί να οφείλεται σε κληρονομήσιμους παράγοντες, στην αλληλεπίδραση μεταξύ γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Επίσης, ορισμένες μελέτες υποθέτουν ότι η διαταραχή του αυτισμού οφείλεται στην έκθεση περιβαλλοντικών παραγόντων κατά τη διάρκεια κρίσιμων σταδίων την περίοδο που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος.

Ορισμένες μελέτες, έδειξαν ότι η έκθεση των παιδιών σε υψηλά επίπεδα μαγγανίου, είχε νευροτοξική επίδραση. Αυτό οφείλεται, εν μέρει γιατί η βιολογική απορρόφηση του μαγγανίου πραγματοποιείται μέσω των πνευμόνων ή του οσφρητικού επιθηλίου, επιτρέποντας στο ιχνοστοιχείο αυτό να παρακάμψει το ήπαρ και να μεταφερθεί απευθείας στον εγκέφαλο.  Η υπερβολική πρόσληψη ή η έλλειψη μαγγανίου μπορεί να έχει επιζήμιες δράσεις στην ανάπτυξη των παιδιών. Η επαρκής πρόσληψη μαγγανίου επιτυγχάνεται μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής. Ωστόσο, σύμφωνα με συγχρονική μελέτη όπου εξετάστηκαν 109 παιδιά με αυτιστική διαταραχή δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ του μαγγανίου στο αίμα των παιδιών που έπασχαν από αυτισμό σε σύγκριση με τα υγιή παιδιά.

Επίσης, έχει εξεταστεί η πρόσληψη λιπών πριν ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ο κίνδυνος εμφάνισης αυτιστικής διαταραχής στους απογόνους. Η πρόσληψη λινολεϊκού οξέος είναι αντιστρόφως συσχετισμένη με κίνδυνο για αυτισμό στους απογόνους. Υπήρξε, 34% μείωση του κινδύνου στις μέλλουσες μητέρες που κατανάλωναν μεγαλύτερη ποσότητα λινολεϊκού οξέος σε σύγκριση με εκείνες που κατανάλωναν μικρότερη ποσότητα. Επίσης, οι μητέρες που είχαν μικρότερη από 5% πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων, υπήρξε στατιστικά σημαντική αύξηση εμφάνισης αυτιστικής διαταραχής στους απογόνους. Πλούσιες πηγές πολυακόρεστων λιπαρών οξέων είναι: το σκουμπρί, ο σολωμός, η πέστροφα, ο λιναρόσπορος, το λινέλαιο, τα καρύδια, τα φυστίκια και το tofu (το οποίο είναι τυρί από γάλα σόγιας).

Ωστόσο, επειδή τα παιδιά που πάσχουν από αυτισμό δεν καταναλώνουν ποικιλία τροφίμων στο καθημερινό διαιτολόγιο τους, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να αναπτύξουν κάποια διατροφική ανεπάρκεια. Τα επίπεδα της βιταμίνης Β₁₂ είναι μικρότερα σε σύγκριση με τα υγιή παιδιά. Επίσης, η συνολική πρόσληψη πρωτεϊνών στα πάσχοντα παιδιά είναι μικρότερη. Όμως, τα επίπεδα των βιταμινών Β₆ και Ε είναι μεγαλύτερα σε σύγκριση με τα υγιή παιδιά, όπως και η πρόσληψη πρωτεϊνών από τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Πιο συγκεκριμένα, τα επίπεδα γλουταμινικού οξέος και ομοκυστεΐνης είναι αυξημένα ενώ τα επίπεδα γλουταμίνης και τρυπτοφάνης είναι μειωμένα. Πλούσιες πηγές πρωτεϊνών είναι όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ψάρια, το λευκό και κόκκινο κρέας, τα όσπρια. Πλούσιες πηγές βιταμίνης Β₁₂ είναι κυρίως τα προϊόντα ζωικής προέλευσης όπως το μοσχαρίσιο κρέας, οι σαρδέλες, κάποια εμπλουτισμένα δημητριακά.

Τα τελευταία χρόνια, έχει εξεταστεί η κετογονική διατροφή ως διατροφική θεραπεία στον αυτισμό. Είναι μία εξειδικευμένη διατροφή, και αν εφαρμοσθεί είναι επιτακτική ανάγκη το παιδί να παρακολουθείται από νευρολόγο, παιδίατρο και διατροφολόγο. Η σωστή εφαρμογή της, συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων της νόσου και μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερη ποιότητα ζωής στα παιδιά.

Τέλος, κάθε παιδί είναι μοναδικό, έχει διαφορετικές διατροφικές συνήθειες για αυτό θα πρέπει το διαιτολόγιο να είναι προσαρμοσμένο στην ιδιοσυγκρασία του και να καλύπτει τις ενδεχόμενες ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, που προκαλούνται είτε από την φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούν είτε από τις λαθεμένες διατροφικές επιλογές. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙA

Ghanizadeh A. (2013). Increased glutamate and homocysteine and decreased glutamine levels in autism: A review and strategies for future studies of amino acids in autism. Grant Izmirlian. 35, p. 281-286

A. C. Herndon, C. DiGuiseppi, S. L. Johnson, J. Leiferman, and A. Reynolds, “Does nutritional intake differ between children with autism spectrum disorders and children with typical development?” Journal of Autism and Developmental Disorders, vol. 39, no. 2, pp. 212–222, 2009.

M. H. Zimmer, L. C. Hart, P.Manning-Courtney, D. S.Murray, N. M. Bing, and S. Summer, “Food variety as a predictor of nutritional status among children with autism,” Journal of Autism and Developmental Disorders, vol. 42, no. 4, pp. 549–556, 2012.

J. B. Adams, F. George, and T. Audhya, “Abnormally high plasma levels of vitamin B6 in children with autism not taking supplements compared to controls not taking supplements,” Journal of Alternative and ComplementaryMedicine, vol. 12, no.1, pp. 59–63, 2006.

Lyall K., Munger L.K., O’Reilly E. et.al. (2012). Maternal Dietary Fat Intake in AssociationWith Autism Spectrum Disorders. American Journal Of Epidemiology. 178 (2), p. 209-220. 

Rahbar M., Samms-Vaughan, Dickerson A.S. et.al. (2014). Blood manganese concentrations in Jamaican children with and without autism spectrum disorders. Journal Enviromental health. 13:69, p.1-14.